ดูงานท้องถิ่น – ที่มันเป็นข่าวเมื่อเร็วๆ นี้คือ อุบัติเหตุของเทศบาลพรเจริญ จังหวัดบึงกาฬ กรมส่งเสริมเลยออกแนวทางปฏิบัติออกมาเมื่อวันที่ 5 มีนาคม 2568 ที่ผ่านมาครับ
หนังสือกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ด่วนที่สุด ที่ มท 0810.4 / ว 1037 ลงวันที่ 5 มีนาคม 2568 เรื่อง แนวทางปฏิบัติทัศนศึกษาดูงานโดยรถโดยสารทัศนาจรขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
หนังสือก็บอกตรงๆ เลยครับว่า เทศบาลพรเจริญรถบัสไปศึกษาดูงานเกิดอุบัติเหตุ เขาจึงออกแนวทางปฏิบัติมาเพื่อเป็นการป้องกัน แนวทางมีทั้งหมด 13 ข้อ (น่าจะคล้ายๆ ของทางกระทรวงศึกษาแจ้งมาทางโรงเรียนในสังกัด) ผมจะไล่เป็นข้อๆ ให้ดูนะครับ โดยมีความเห็นผมต่อท้ายในย่อหน้าต่อมา ไปกันเลยยยยยยย
1.กำหนดขั้นตอนการจัดทัศนศึกษาดูงาน โดยวางแผนการเดินทาง ทั้งก่อนวันเดินทางจนถึงวันสิ้นสุดการเดินทางอย่างละเอียด พร้อมจัดทำแผนเผชิญเหตุ กรณีมีเหตุฉุกเฉินและจำเป็น และให้ผู้ประกอบการขนส่งรับผิดชอบดำเนินการซักซ้อมแผนเผชิญเหตุให้แก่บุคลากรที่จะไปศึกษาดูงาน ก่อนออกเดินทาง
ขั้นตอนการจัด การเดินทาง ผมว่าไม่น่ามีปัญหาหรอกครับ ที่ไม่เคยทำคือแผนเผชิญเหตุ แต่ก็ไม่น่าจะเกินความสามารถของพวกเราไปได้ นึกไม่ออกก็ไปขอดูกับป้องกันครับ และที่บอกว่าให้เจ้าขอรถทำ อย่าคิดว่าเขาจะทำเลยครับ เรานี่แหละ
2.ให้พิจารณาถึงความพร้อมและเลือกสถานที่ศึกษาดูงาน / แหล่งเรียนรู้ โดยคำนึงถึงระยะเวลาเดินทาง สาระความรู้และการเรียนรู้ที่จะได้รับ
ถ้าหากว่าสถานที่ดูงานไม่พร้อม เขาคงไม่รับเราหรอกมั้ง ทีนี้เรื่องระยะเวลาเดินทาง โซนทางผมอยู่หรืออีสานผมว่าเขาไปไม่ไกลหรอกครับ คำว่าไม่ไกลคือ ไม่เกินคืนหนึ่ง ถ้าอีสานคงจะแถวทะเลตะวันออก ไม่ใช่ทะเลอันดามันแน่นอน
3.ตรวจสอบสภาพรถยนต์โดยสารให้มีความปลอดภัยครบถ้วนตามที่กฏหมายกำหนด และให้ผู้ประกอบการตรวจสอบ และรับรองความปลอดภัย โดยจะต้องดำเนินการให้มี ดังนี้
3.1 เอกสารใบรับรองการตรวจสอบสภาพรถจากกรมการขนส่งทางบก ไม่เกิน 30 วัน
3.2 ห้ามใช้รถยนต์ที่ติดตั้งระบบจ่ายพลังงานเชื้อเพลิงด้วยแก๊ส
3.3 รถยนต์โดยสารต้องมีอุปกรณ์เพื่อความปลอดภัย เช่น มีเข็มขัดนิรภัยทุกที่นั่ง ประตูฉุกเฉิน ถังดับเพลิง ค้อนทุบกระจก ครบถ้วน สภาพสมบูรณ์พร้อมใช้งาน
ข้อสามนี่แหละครับที่จะทำให้ค่ารถเพิ่มขึ้น และหารถได้ยากขึ้น ล่าสุดผมคุยกับคนขับรถทัวร์ เขาบอกว่าเดี๋ยวนี้เขาไม่รับงานโรงเรียน เพราะโรงเรียนเขาก็มีข้อบังคับแบบเรานี่แหละครับ การนำรถไปตรวจที่ขนส่ง มันทำให้ยุ่งยาก วุ่นวาย เขาเลยไม่รับ แต่พอท้องถิ่นออกเกณฑ์มาอย่างนี้ผมว่า ไม่แน่ เขาอาจจะรับก็ได้แต่ขึ้นราคา
4.จัดทำสัญญาเช่ารถกับผู้ที่ได้รับอนุญาตประกอบการขนส่งจากกรมขนส่งทางบก และใช้รถที่จดทะเบียนเป็นรถโดยสารสาธารณะ ซึ่งต้องมีการทำประกันภัยตามกฏหมายว่าด้วยการคุ้มครองผู้ประสบภัยจากรถตามที่กฏหมายกำหนด
ทั้งนี้ แบบสัญญาเช่ารถยนต์ต้องกำหนดเงื่อนไขเกี่ยวกับสภาพรถ และพนักงานขับรถ พร้อมระบุความรับผิดเกี่ยวกับความเสียหายที่อาจเกิดให้ชัดเจน
อันนี้ไม่มีปัญหากับเรา ขอให้หารถได้ 555
5.กำหนดให้มีการจัดทำประกันภัยในการเดินทาง ทั้งภาคบังคับ และภาคสมัครใจ และประกันภัยส่วนบุคคล
โดยปกติรถที่เราจ้างเขาทำประกันอยู่แล้ว แต่บางคันไม่มีนะครับ ท้องถิ่นอาจจะทำอีกก็ได้ ส่วนมากถ้ารถทำแล้วท้องถิ่นจะไม่ทำ ประกันแบบนี้มักจะไม่รวอุบัติเหตุนะครับ ตายถึงจะได้เงิน เราทำเพิ่มอาจจะทำอุบัติเหตุก็ได้
6.ตรวจสอบบันทึกการเดินรถ โดยพนักงานขับรถจะต้องมีเวลาพักไม่น้อยกว่า 24 ชั่วโมง และรถยนต์โดยสารจะต้องหยุดพักรถไม่น้อยกว่า 24 ชั่วโมง ก่อนออกเดินทาง พร้อมประวัติพนักงานขับรถ / พนักงานประจำรถ
อันนี้ก็ยากครับ
7.ในการศึกษาดูงาน โดยใช้รถยนต์ไม่ต่ำกว่า 40 ที่นั่ง จำนวน 3 คันขึ้นไป ควรจัดให้มีรถนำขบวน โดยมีป้ายข้อความที่ระบุโครงการ กิจกรรม ให้เห็นเด่นชัด ที่ด้านข้างรถ และมีหมายเลขกำกับ ติดที่ด้านหน้าและด้านหลังรถในตำแหน่งที่ชัดเจน
ข้อนี้ยังสงสัยอยู่ว่า รถนำขบวนคือรถขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมั้ย และป้ายโครงการติดรถนำขบวนหรือติดรถบัส
8.ตรวจสอบเส้นทางก่อนการเดินทางโดยให้คำนึงถึงความปลอดภัยเป็นสำคัญ
การตรวจสอบเส้นทางหมายถึงตรวจสอบในแผนที่ หรือ เดินทางออกไปตรวจสอบก่อนเดินทางจริง
9.กำหนดให้มีผู้ควบคุมประจำรถโดยสารทัศนาจรทุกคัน รับผิดชอบตรวจสอบการคาดเข็มขัด และไม่ให้มีการดื่มสุราของผู้โดยสารตลอดระยะเวลาเดินทาง รวมถึงควบคุมความเร็วของพฤติกรรมพนักงานขับรถ หรือมีพฤติกรรมที่แสดงให้เห็นถึงความเสี่ยงที่จะก่อให้เกิดอุบัติเหตุ หากพบเห็นพฤติกรรมดังกล่าว ให้สั่งพักรถหรือหยุดการเดินรถทันที
10.กรณีที่เป็นการเดินทางในเส้นทางที่เป็นภูเขาลาดชันและคดเคี้ยว ให้ใช้รถยนต์โดยสารชั้นเดียวในการเดินทาง และควรหลีกเลี่ยงการเดินทางในเวลากลางคืน หากเส้นทางที่ขับไกลเกินกว่า 4 ชั่วโมง ผู้ประกอบการต้องจัดให้มีพนักงานขับรถ จำนวน 2 คน เพื่อสับเปลี่ยนขับ และจัดทำแผนการเดินทางให้มีระยะเวลาหยุดพักไม่น้อยกว่าครึ่งชั่วโมง หลังขับรถติดต่อกันเป็นระยะเวลา 4 ชั่วโมง
11.ผู้ควบคุมต้องกำกับดูแล ไม่ให้มีการบรรทุกผู้โดยสารเกินจำนวนที่นั่งของรถยนต์โดยสาร
12.ให้ความสำคัญกับการทำสัญญา โดยให้เน้นเรื่องความปลอดภัยกับผู้รับจ้างโดยระบุประเด็นที่เกี่ยวข้องที่กล่าวมาแล้วทั้งหมดไว้อย่างชัดเจน
13.ให้ถือเป็นหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการกำกับ ติดตาม ตรวจสอบให้เป็นไปตามมาตรการและแนวทางดังกล่าวข้างต้น อย่างละเอียดรอบคอบ
เป็นไงครับ เราพอจะจัด ดูงานท้องถิ่น กันได้หรือไม่
เมื่อนักพัฒน์จัดการแข่งขันกีฬา
นักพัฒนาชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
รองประธาน ชมรมพัฒนาชุมชนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (แห่งประเทศไทย)
ลูกของแม่ และเพื่อนของท่าน